Szare Szeregi to kryptonim konspiracyjny Organizacji Harcerzy ZHP i szerzej – całego Związku Harcerstwa Polskiego, w okresie okupacji niemieckiej podczas II wojny światowej 1939-1945. Szare Szeregi zostały powołane 27 września 1939 w Warszawie przez grono członków Naczelnej Rady Harcerskiej.

Więcej  informacji o Szarych Szeregach znajdziecie w wikipedii   http://pl.wikipedia.org/wiki/Szare_Szeregi

                                    
I jeszcze o działalności Szarych Szeregów na terenie Krakowa:

Krakowskie Szare Szeregi
     (z opracowania "Krakowskie Szare Szeregi")

Dopiero w styczniu 1940 roku przybył do Krakowa Naczelnik Szarych Szeregów hm Florian Marciniak "Szary", aby po skontaktowaniu się z dobrze znanym Stanisławem Rączkowskim namawiać go do zainicjowania pracy Szarych Szeregów na tutejszym terenie. "Stach" mógł z dużą satysfakcją tegoż jeszcze popołudnia na zebraniu, przedstawić Naczelnikowi - występującemu oficjalnie jako wizytator GK - już działającą Krakowską Komendę Chorągwi i jej komendanta. Na tym zebraniu dowiedziano się po raz pierwszy o kryptonimie "Szare Szeregi". Chorągiew Krakowska formalnie podporządkowała się Naczelnikowi, który stwierdził - po zapoznaniu się z działalnością - że ta Chorągiew jest pierwszą w Kraju tak dobrze zorganizowaną. To spotkanie doprowadziło też do nawiązania kontaktów z lokalną Komendą Walki Zbrojnej, utrzymywanych przez kapitana "Jasia" z ZWZ.

Na wiosnę 1941 r. dochodzi do pierwszych większych aresztowań wśród krakowskich harcerzy ( Marian Felger - ?, hm Marceli Matuszyński, Jerzy Langman, Kazimierz Sostak i inni ). Dnia 24 kwietnia w miejscu pracy aresztowano drugiego Komendanta Chorągwi Seweryna Udzielę "Jusa". Funkcję komendanta pełnił przez 10 miesięcy. Wywieziony do Obozu Koncentracyjnego w Oświęcimiu zmarł 7 października 1941 roku.

Dnia 4 marca 1942 roku z mieszkania przy ul. Garncarskiej 6 aresztowano Stanisława Okonia. Wysłany do Obozu Oświęcimskiego wkrótce zmarł ( przed 15 września 1942 r. ). Dla Niemców pozostał do końca "Okuliczem" i nie był rozpoznany jako Okoń. Funkcję Komendanta Chorągwi pełnił przez 7 miesięcy.

Każde aresztowanie harcerzy a szczególnie aresztowania Komendantów Chorągwi rwały ciągłość pracy. Najpierw należało zawiesić działalność, przerwać na pewien czas kontakty, przeczekać fazę represji niemieckich. Łączyło się to z potrzebą zmiany miejsca zamieszkania, niekiedy wyjazdu z Krakowa. Nadchodziły refleksje i domysły - trafne lub nietrafne - skąd przyszło zagrożenie. Po kilku tygodniach zwykle rozkręcano działalność. Okazywało się, że pewne grupy gubiły się i czasem już do końca wojny nie nawiązywano
z nimi kontaktu.

W listopadzie 1942 roku aresztowano Ignacego Fika, brata Eugeniusza. Spowodowało to, że "Osk" musiał się ukrywać i czasowo zamieszkał pod Krakowem. Taka sytuacja utrudniała pracę Komendy Chorągwi i dlatego Eugeniusz Fik meldując o tym prosił GK
o zwolnienie z funkcji. Nastąpiło to dopiero po kilku miesiącach w marcu 1943 roku. Tak więc hm Eugeniusz Fik "Osk" zakończył swą karierę Komendanta Chorągwi formalnie po 12 miesiącach, praktycznie wcześniej gdy musiał Kraków opuścić.

Na piątego Komendanta Chorągwi w Krakowie powołano druha hm Edwarda Heila "Jerzego". Przechodząc do pracy w Szarych Szeregach pozostał on na tymczasowej funkcji zastępcy szefa Biura Informacji i Propagandy BIP przy Komendzie Okręgu AK w Krakowie. Najdłuższa, bo 14-miesięczna kadencja "Jerzego" doprowadziła do największego rozkwitu działalności. Przypadła ona w okresie, kiedy od końca 1942 roku GK wprowadziła reorganizację z podziałem na "Zawiszę", "Bojowe Szkoły" i "Grupy Szturmowe". Na komendanta "Zawiszy" w Krakowie powołał phm Kazimierza Lisińskiego "Liska".

W marcu 1943 roku utworzono harcerską kompanię "Bartek", której pierwszym dowódcą został por. Tomczyk "Graba". Po paru miesiącach - w sierpniu - funkcję dowódcy przejął por. Alfred Łaskawski "Jastrzębiec", dotychczasowy zastępca "Graby". Kompania składała się z trzech plutonów "Danuta", "Ewa" i "Felicja". Kompania wchodziła w skład batalionu ochrony sztabu Okręgo AK
( zgrupowanie "Wawel" ). Dowódcą batalionu był mjr. Franciszek Lang "Lampart".

W planach "Jerzego" było utworzenie jeszcze dwóch kompanii harcerskich: "Maciek" i "Wojtek". Dziś brak danych, aby ocenić jak daleko zostały zaawansowane te projekty. Plutony "Alicja", "Barbara" i "Cecylia" miały tworzyć kompanię "Maciek".

Dramatyczne były losy plutonu "Alicja", często nazywanym plutonem podgórskim, gdyż większość jego członków zamieszkiwała lewobrzeżną dzielnicę Krakowa. W początkach września 1943 roku w plutonie zaczęły się aresztowania i trwały do kwietnia 1944 roku. Największe nasilenie aresztowań miało miejsce w październiku i listopadzie 1943 roku. Ujęto prawie wszystkich chłopców i dwie dziewczyny. Do tak tragicznego losu plutonu przyczynił się w poważnej mierze jeden z jego członków Sławomir Mądrala ps. "Pirat", który po aresztowaniu go razem z innymi kolegami, przyjął współpracę z Gestapo i wydawał w ich ręce swoich kolegów i przyjaciół.
W egzekucjach ulicznych, więzieniach i obozach koncentracyjnych straciło życie ponad czterdziestu chłopców i jedna dziewczyna. Zdrajca Sławomir Mądrala został zastrzelony z wyroku Sądu Polski Podziemnej w dniu 31 III 1944 roku.

"Prawie wszyscy członkowie plutonu zginęli, oddając swe młoda życie za wolność Ojczyzny, wierni ideałom harcerskim, na których się wychowali. Nie znany jest drugi tak tragiczny wypadek, aby cały oddział wyginął choćby w bezpośredniej walce z wrogiem. Tragiczniejsze jest jednak to, że ten nadzwyczaj ofiarny oddział młodych chłopców i dziewcząt Szarych Szeregów został zupełnie zapomniany. Nie został w żaden sposób upamiętniony. Starsze pokolenie, wśród którego żyli, walczyli i gineli młodzi patrioci - harcerze, niewiele można powiedzieć na ich temat. Obecne pokolenie nie wie o nich nic. Młodzież harcerska nawet w samym Podgórzu nie ma możliwości z ich dziejów czerpania wzorów jak żyć, pracować, cierpieć, a gdy zajdzie tego potrzeba, oddać swe życie dla Ojczyzny. I to jest najsmutniejsze". Tyle relacji, oficera Kedywu mgr Czesława Skrobeckiego - który choć sam nigdy nie był harcerzem - napisał historię tego plutonu.

Pluton "Barbara" organizował, a następnie dowodził nim kpr. pchor. Jerzy Kielski ps. "Nik". Aresztowany wiosną, figuruje pod nr 112 na liście skazanych na karę śmierci z dnia 6 kwietnia 1944 roku. Na tej samej liście po nr 13 znajduje się jego brat Tadeusz Kielski "Tad", też z Szarych Szeregów. Do kadry tego plutonu należał kpr. pchor. Władysław Wiśniak "Mik". Pluton ten przewidywany był do dyspozycji komendanta chorągwi "Jerzego". Dalsze losy plutonu "Barbara" nie są znane.

Dowódcą plutonu "Cecylia" był kpr. pchr. Franciszek Baraniuk "Franek" "Szulcu" - prawdopodobnie będący w tym czasie zastępcą komendanta chorągwi do spraw wojskowych. Aresztowany we wrześniu 1943 roku został skazany na karę śmierci 28 X 1943 roku. Zginął w egzekucji publicznej przy ul. Szerokiej. Losy plutonu "Cecylia" również nie są znane.

Tak więc kompania "Maciek", która miała osiągnąć gotowość organizacyjną na jesieni 1943 roku - do marca 1944 roku - uległa całkowitemu rozbiciu.

W zamiarze krakowskiego "Ula" leżało tworzenie trzeciej kompanii o kryptonimie "Wojtek". Kompania ta miała powstać ze starszej młodzieży harcerskiej z szeregów "Zawiszy" oraz nadwyżek osobowych kompanii "Bartek" i "Maciek" - np. 60 ludzi z przewidzianym na dowódcę plutonu kpr.pchor. NN "Panterą". Prawdopodobnie do kadry tej kompanii przewidziani byli kpr. pchor. Adam Kania "Akant",
kpt. pchor. Edward Więcek "Żmija". Kompania "Wojtek" miała być zorganizowana do końca grudnia 1943 roku. Na przeszkodzie tego zamierzenia stanęły jesienne aresztowania.

Tak więc zamiast planowanego batalionu harcerskiego o kryptonimie "Wawel", kompania "Bartek" weszła w skład batalionu ochrony sztabu Okręgu AK w Krakowie. Dowódcą batalionu był początkowo Karol Piskorz ps. "Ścigaj", a następnie Franciszek Lang "Lampart".

Czesław Sułek, Alicja podgórski pluton Szarych Szeregów w dyspozycji Kedywu Armii Krajowej. Wspomnienia – Pamięci konspiratorów krakowskiego Kedywu AK

Czesław Skrobecki, Podgórski Pluton Dywersyjny "Alicja" Szarych Szeregów w Krakowie – Pamięci konspiratorów krakowskiego Kedywu AK